15-
حضرت صادق عليه السّلام فرمود: هيچ گاه پيغمبر با مردم از عمق عقل خويش سخن نگفت
بلكه ميفرمود: ما گروه پيغمبران مأموريم كه با مردم باندازه عقل خودشان سخن گوئيم.
16-
امير المؤمنين عليه السّلام فرمود: دلهاى نادانان را طمعها از جا برميكنند و آرزوهاى بىجا د
ر گروشان ميگذارند و نيرنگها بدامشان مياندازند.
17-
حضرت صادق عليه السّلام فرمود باعقلترين مردم خوشخلقترين آنها است.
18-
ابو هاشم گويد: خدمت حضرت رضا عليه السّلام بودم و از عقل و ادب گفتگو ميكرديم
حضرت فرمود: اى ابو هاشم عقل موهبت خدا است و ادب با رنج سختى بدست آيد پس كسى
كه در كسب ادب زحمت كشد آن را بدست آرد و كسى كه در كسب عقل رنج برد بر نادانى
خويش افزايد.
19-
اسحاق بن عمار گويد بحضرت صادق عرض كردم: قربانت گردم من همسايهاى دارم كه نماز
خواندن و صدقه دادن و حج رفتنش بسيار است و عيب ظاهرى ندارد فرمود عقلش چطور
است گفتم: عقل
درستى ندارد فرمود: پس با آن اعمال درجهاش بالا نميرود.
نویسنده : اميرعباس
امير المؤمنين عليه السّلام فرمود:
عقل پردهايست پوشاننده محبت. و فضل جمالى است هويدا پس
نادرستىهاى اخلاقت را بفضلت بپوشان و با عقلت هوست را بكش تا دوستى مردم برايت سالم
ماند و محبت تو بر آنها آشكار گردد.
شرح
- خواهشهاى نفسانى انسان هميشه او را تهييج و بستم و كار زشت تحريك ميكنند ولى انسان
عاقل بوسيله عقلش شهوت را خاموش ميكند و روى آنها پرده مياندازد تا از طرف آن آزارى
بمردم نرسد و براستى و حقيقت مردم را دوست داشته باشد و نيز عاقل اگر بعضى از صفات نيك
را ندارد يا ناقص دارد بسبب نيكى و احسانى كه بمردم مىكند جلوهاى پيدا ميكند و محبت آنها
را نسبت بخود جلب مينمايد.
نویسنده : اميرعباس
9-
امام صادق عليه السلام از رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله نقل ميكند كه:
چون خوبى حال مردى (مانند نماز و
روزه بسيارش) بشما رسيد، در خوبى عقلش بنگريد زيرا بميزان عقلش پاداش مييابد.
10-
ابن سنان گويد بحضرت صادق عليه السلام عرضكردم:
مرديست عاقل كه گرفتار وسواس در وضو و نماز ميباشد:
فرمود چه عقلى كه فرمانبرى شيطان ميكند؟ گفتم: چگونه فرمان شيطان ميبرد؟
فرمود از او بپرس وسوسهاى كه باو دست ميدهد از چيست؟ قطعا بتو خواهد گفت از عمل شيطانست.
11-
پيغمبر فرمود:
خدا به بندگانش چيزى بهتر از عقل نبخشيده است، زيرا خوابيدن عاقل از شب بيدارى جاهل بهتر
است و در منزل بودن عاقل از مسافرت جاهل (بسوى حج و جهاد) بهتر است و خدا پيغمبر و رسول را جز براى
تكميل عقل مبعوث نسازد (تا عقلش را كامل نكند مبعوث نسازد) و عقل او برتر از عقول تمام امتش باشد و آنچه
پيغمبر در خاطر دارد، از اجتهاد مجتهدين بالاتر است و تا بندهاى واجباترا بعقل خود درنيابد آنها را انجام نداده است
همه عابدان در فضيلت عبادتشان بپاى عاقل نرسند. عقلا همان صاحبان خردند كه در باره ايشان فرموده: تنها
صاحبان خرد اندرز ميگيرند.
نویسنده : اميرعباس
اسحاق بن عمار گويد: امام صادق عليه السلام فرمود: هر كه عاقل است دين دارد و كسى كه
دين دارد ببهشت ميرود (پس هر كه عاقل است ببهشت ميرود).
7-
ابو جارود از امام پنجم عليه السلام نقل ميكند: خدا در روز قيامت نسبت بحساب بندگانش
باندازه عقلى كه در دنيا بآنها داده است باريك بينى ميكند.
8-
سليمان ديلمى گويد: بامام صادق عليه السلام عرضكردم فلانى در عبادت و ديانت و فضيلت چنين و چنانست فرمود: عقلش چگونه است؟ گفتم نميدانم، فرمود، پاداش باندازه عقل است، همانا مردى از بنى اسرائيل در يكى از جزاير دريا كه سبز و خرم و پر آب و درخت بود عبادت خدا ميكرد يكى از فرشتگان
از آنجا گذشت و عرضكرد پروردگارا مقدار پاداش اين بندهات را بمن بنما خداوند باو نشان داد
و او آن مقدار را كوچك شمرد، خدا باو وحى كرد همراه او باش پس آن فرشته بصورت انسانى
نزد او آمد عابد گفت تو كيستى؟ گفت مردى عابدم چون از مقام و عبادت تو در اين مكان آگاه
شدم نزد تو آمدم تا با تو عبادت خدا كنم پس آن روز را با او بود، چون صبح شد فرشته باو
گفت: جاى پاكيزهاى دارى و فقط براى عبادت خوبست. عابد گفت: اينجا يك عيب دارد. فرشته
گفت، چه عيبى؟ عابد گفت: خداى ما چهارپائى ندارد، اگر او خرى ميداشت در اينجا
ميچرانديمش براستى اين علف از بين ميرود! فرشته گفت: پروردگار كه خر ندارد، عابد گفت:
اگر خرى ميداشت چنين علفى تباه نميشد، پس خدا بفرشته وحى كرد: همانا او را باندازه عقلش
پاداش ميدهم (يعنى حال اين عابد مانند مستضعفين و كودكان است كه چون سخنش از روى
ساده دلى و ضعف خرد است مشرك و كافر نيست ليكن عبادتش هم پاداش عبادت عالم
خداشناس را ندارد).
نویسنده : اميرعباس